کتاب زیبای معماهایی برای رازگشایی از عالم اثر دکتر کامران وفا ، فیزیکدان معروف ایرانی و شناخته شده به خاطر نظریه ریسمان . در مقدمه ی این کتاب میخوانیم:

تمایلی ذاتی داریم که بدانیم چیزها چطور کار می کنند. امید داریم که در اطراف خود الگوهایی را مشاهده کنیم که ما را در انتظارمان از آنچه در آینده رخ میدهد یاری رسانند. کمّی کردن این الگوها فرایندی است که به مرور انسان را به ابداع ریاضیات هدایت کرد. از این رو تعجب آور نیست که ریاضیات زبان طبیعی توصیف نحوۀ کارکرد طبیعت باشد.در واقع ریاضیات ستون فقرات فیزیک است که هدفش توصیف نحوۀ کارکرد جهان در بنیادی ترین لایه های آن است. هرچه قوانین طبیعت را عمیقتر بفهمیم، همانقدر به موضوعات پیشرفته تری در ریاضیات احتیاج خواهیم داشت به حدی که فیزیک امروزه به خاطر پیچیدگی ریاضیاتی اش، به غیرقابل فهم بودن توسط غیرمتخصصان شهرت یافته است.

یکی از ویژگی های مثبت این کتاب ، دوری از پیچیدگی های ریاضیاتی است . در ادامه کتاب می خوانیم :

اما چنین درکی، سادگی قوانین فیزیک و زیبایی ریاضیات را در دستیابی به جوهر اصلی واقعیت فیزیکی نادیده می گیرد. به عنوان فیزیکدانی مشتاق ریاضیات، به طور مستقیم شاهد این بوده ام که چگونه در عمق همۀ ساختارهای به ظاهر پیچیده و دست نیافتنی ریاضیات که در تدوین قوانین فیزیک پدیدار می شوند، نکته هایی ساده و عمیق از حقایق جای گرفته است. این حقایق آن چیزی است که دانشمندان می کوشند آنگاه که غبارها فرو نشسته و قوانین فیزیک کشف شده باشد، شفاف سازند. این نکته ها به نوعی «چکیده اجرایی» اند که دانشمندان به عنوان درسهایی که از کشف قوانین طبیعت بر گرفته اند، عزیز می دارند. خوشبختانه، غالبا این تفکرات محوری را میتوان با معماهای سادۀ ریاضی روشن ساخت. به اندازه ای ساده که برای پرداختن به آنها و درک معنایشان نیازی به پیش زمینۀ وسیعی در فیزیک یا ریاضیات نیست. کار کردن روی معماهایی ریاضی از این دست نه فقط فرح بخش است، بلکه عمیقا رضایت بخش نیز هست، زیرا آنها وراء معما بودنشان، معانی عمیقتری از واقعیت فیزیکی را در بر دارند. هدف من در این کتاب این است که خواننده را به سفری ببرم تا از طریق معماهای فرح بخش پرده از جنبه هایی از قوانین جهان بردارم. نغمۀ غالب در این کتاب، این نظر است که در زیر واقعیت فیزیکی یک اندیشۀ فراگیر واحد جای نگرفته است بلکه مجموعه ای از آراء تقریبا مخالف است که با هم واقعیت فیزیکی را می سازند. هدف اصلی این کتاب درکی است از این که چگونه این مفاهیم متقابل می توانند در هم تنیده شوند و هماهنگ با هم در راه غایتی ارزشمند به کار آیند. امیدوارم که با مشاهدۀ برخی از مهمترین اصول کشف شده دربارۀ طبیعت از پشت منشور معماها، این افکار را نشان دهم.

در فصل یکم می نویسد :

بسیاری از جنبه های بنیادین فیزیک شالوده های ریاضی ساده ای دارند که ممکن است در پیچیدگی صوریشان پنهان شده باشند ــ یعنی هم در زبانی ناآشنا و هم در معادلات مرعوب کننده شان. همین در مورد بسیاری از ایده های مجرد ریاضی نیز صادق است که اغلب شامل مفاهیمی ساده اند و میتوانند به خاطر محیطی که در آن ارائه می شوند مبهم جلوه کنند. افکار عمیق در فیزیک و ریاضیات غالبا هستۀ مشترکی دارند، که با توجه به نزدیکی این دو رشته شاید تعجب آور نباشد. شگفت تر، این واقعیت است که بعضی از همان افکار می توانند از دل حل معماهای ریاضی برآیند. این کتاب دربارۀ معماها و رابطۀ آنها با فیزیک و ریاضیات است. در حالیکه معماها به خودی خود میتوانند مسحورکننده و سرگرم کننده باشند، خواهیم دید که چگونه قادراند به عنوان پلی بین این دو رشته عمل کنند و برخی از پیوندهای مشترک آنها را آشکار سازند. نه نیازی به دانش پیشرفتۀ ریاضی و فیزیک برای حل معماهایی که در این کتاب ارائه شده است داریم و نه فرض می کنیم خواننده پیشینۀ عمیقی در هریک از این حیطه ها دارد. اما با توجه به اینکه در میان مخاطبان مورد نظر، دانشجوی دانشگاه و دانش آموز پیشرفته دبیرستان هم هستند، علاقه ی جدی و همچنین کمی آموزش در این حیطه ها، مطمئنا در درک این کتاب مفید خواهد بود.

در مورد نویسنده :

کامران وفا (Cumrun Vafa) نویسنده کتاب معماهایی برای رازگشایی از عالم، (زادهٔ ۱۳۳۹ در تهران) استاد ایرانی-آمریکایی فیزیک در دانشگاه هاروارد است. او از فیزیک‌دانان برجسته در زمینه نظریه ریسمان می‌باشد. وی در سال ۲۰۰۸ میلادی موفق به دریافت مدال دیراک شد. او به همراه جوزف پلچینسکی و اندرو استرومینگر، به پاس پیشبرد دانش درنظریه ریسمان، گرانش کوانتومی و نظریه میدان‌های کوانتومی، برنده جایزه فیزیک بنیادی در سال ۲۰۱۷ در ایالت کالیفرنیا شدند.

نویسنده کتاب : کامران وفا

ترجمه از : حسام الدین ارفعی